بررسی اقتصادی صفحات خورشیدی، نمونۀ موردی: ساختمان های آموزشی شهر کاشان

توسعۀ پایدار یکی از مهم ترین مباحث در طراحی و مدیریت شهری در عصر کنونی است. در همین خصوص چگونگی و روش های مدیریت انرژی در ساختمان های عمومی و خدماتی یکی از شاخص­ترین مباحثی است که توجه محققین و قانون گذاران را به شدت به خود جلب کرده ­است. کشورهای مختلف بهره برداری از انرژی خورشیدی به جای سوخت های فسیلی در ابعاد و سطوح مختلف را یکی از راهکاری مناسب و پربازده دانسته و به طور ویژه به آن توجه کرده اند. علی رغم توجیهات مختلف، اعم از زیست محیطی و اجرایی، جانشینی و استفاده از این انرژی سرشار و بی انتهای خورشیدی هنوز با موانعی جدی روبه رو است که نداشتن صرفۀ اقتصادی در رأس آن است. در این مقاله با ذکر و تحلیل اقتصادی ـ تجربه­ایِ عملی، در زمینۀ اجرای سیستم­های فتوولتاییک در مدارس شهر کاشان، این موضوع بررسی و پیشنهاداتی عملی بر پایۀ تحلیل انجام شده عرضه شده ­است.  نتایج نشان می­دهد که دورۀ بازگشت سرمایه برای یک سیستم 5 کیلوواتی، با در نظر گرفتن قیمت واقعی برق،  بین 10 تا 12 سال است. در حالی که دورۀ بازگشت سرمایه، با در نظر گرفتن تعرفۀ یارانه­ای­­ برق، بین 46 تا 50 سال متغیر است. با در نظر گرفتن قیمت واقعی برق­، بازده سرمایه­گذاری نیز 6/2 تا 2/3 است. این در حالی است که، با در نظر گرفتن تعرفۀ برق یارانه­ای، درآمد حاصل از سرمایه گذاری، حتی هزینه های دورۀ بهره برداری، را پوشش نمی دهد درنتیجه جریان خالص نقدی و ارزش خالص فعلی هر دو منفی هستند. به طور کلی نتایج نشان داده است که به کارگیری سیستم­های فتوولیتاییک در شرایط فعلی با تعرفه های یارانه ای برق به صرفه نیست، در حالی که، با توحه به قیمت واقعی انرژی، از نظر اقتصادی به صرفه هست. بنا بر این با تداوم قوانین و سیاست های جاری، عملکرد اقتصادی سیستم های فتوولتاییک مانع به کارگیری این سیستم در بخش خصوصی و مدارس خواهد بود. همچنین بررسی نشان می دهد که تخصیص مساحت بیشتری از بام، بالأخص به مقداری حداقل دوبرابر و یا بیش از سطح مورد نیاز برای تأمین انرژی مصرفی خود بنا، افزایش توجیه­پذیری را به همراه خواهد داشت. به همین دلیل، می توان دریافت که در درجۀ اول کاربری های تجاری، که عموماً دارای سطوح گستردۀ بام و قیمت برق مصرفی قابل توجهی هستند، سپس ساختمان های اداری کوتاه مرتبه،  و بعد ساختمان های مسکونی کوتاه مرتبه، در مقایسه با ساختمان های آموزشی و فرهنگی، پتانسیل بیشتری برای بهره گیری از این نوع سلول های خورشیدی دارند.